(Suy ngẫm về thuyết Tiền sử người Việt của G.s Trần Quốc Vượng)
Cuốn Lịch sử Việt Nam, nhà xuất bản Giáo dục ấn hành năm
2012, Giáo sư Phan Huy Lê chủ biên, Giáo sư Trần Quốc Vượng viết chương I Thời Tiền sử trên lãnh thổ Việt Nam.
Trong ba trang 19, 20, 21, tác giả dẫn tài liệu mang tính “giáo
khoa thư” của thế giới về lịch sử hình thành loài người theo học thuyết Darwin.
Tiếp đó ông trình bày quá trình tiến hóa của Người vượn ở Đông Nam Á bắt đầu bằng
Eugene Dubois năm 1887 tại Sumatra đến Franz Weidenreich năm 1937 với người Bắc
Kinh. Là người theo Thuyết Đa vùng của nguồn gốc loài người (Multiregional
hypothesis), ông thừa nhận: “Đối với châu Á, Homo erectus Chu Khẩu Điếm được
coi là cội nguồn của đại chủng Mongoloid, còn Homo erectus Java thì tiến hóa
qua dạng người Ngandong để trở thành Australoid. Sau đó loại hình Mongoloid dần
dần đẩy lùi người Australoid ở Đông Nam Á. Còn ở châu Âu thì Homo erectus phát
triển qua người Neanderthal để trở thành tổ tiên của người châu Âu hiện đại.” Kết thúc phần này, ông viết: “Trong những năm
gần đây, các nhà sinh học phân tử đã sử dụng phương pháp nghiên cứu DNA trong
đó loại gen di truyền sinh học xác định sự biến đổi của DNA với một tốc độ
không đổi, tạo ra một loại “đồng hồ phân tử”… Với phương pháp này, các nhà
nghiên cứu kết luận rằng tất cả các con người hiện đại đều sinh ra từ một tổ
tiên chung ở châu Phi trong khoảng 200.000 năm trước. Tuy
nhiên, tư liệu hóa thạch người dường như lại không ủng hộ cho quan điểm một
trung tâm phát sinh người duy nhất này.”
Về Người vượn trên đất Việt Nam, tác giả cho rằng: “Người vượn
đầu tiên xuất hiện ở Việt Nam vào khoảng nửa triệu năm cách ngày nay. Chúng ta
có thể xem đây cũng là thời điểm mở đầu cho lịch sử Việt Nam… Cho
đến nay vẫn chưa tìm thấy công cụ lao động của người
vượn Thẩm Khuyên. Trong một số di tích được xem là niên đại sơ kỳ đá cũ Việt
Nam lại không có tài liệu địa tầng, không có di cốt người và động vật. Tuy
nhiên vẫn có ý kiến muốn liên hệ chúng với di tích Người vượn Thẩm Khuyên và
xem đó là giai đoạn “thái cổ” ở Việt Nam, tương đương với Người vượn Bắc Kinh
(Sinanthropus pekinensis) và Người vượn Java (Pitecanthropus).”
“Lịch sử tiến hóa liên tục từ Người vượn đến Người khôn
ngoan (Homo sapiens) giai đoạn sớm và sau đó là Người khôn ngoan giai đoạn muộn
tại Việt Nam còn được phát hiện ở các địa danh Thẩm Ồm (Nghệ An) và Hang Hùm
(Yên Bái). Những người khai quật Thẩm Ồm định niên đại cho các hóa thạch phát
hiện ở đây là từ 140.000 đến 250.000 năm cách nay (trang 28).”
Ba trang sách toát lên ba điều:
1. Đó là lối viết của bài nghiên cứu mà không phải bút pháp dùng
cho sách sử. Đối với sử gia, mọi bàn luận chỉ diễn ra bên ngoài còn trong tác
phẩm phải là những kết luận xác thực.
2. Một phong cách tư biện chủ quan không dựa trên cơ sở khoa
học: “chưa tìm thấy công cụ lao động, không có tài liệu địa
tầng, không có di cốt người và động vật” vẫn suy đoán chúng thuộc Người
vượn Thẩm Khuyên rồi đưa vào chính sử!
3. Tài liệu tác giả dẫn ra quá cũ nên lạc hậu so với thực tế
khoa học. Đúng là giai đoạn đầu nghiên cứu nguồn gốc loài người, khoa học đi
qua những bước như vậy. Tuy nhiên, ở thập niên 1970 thế kỷ XX khảo cổ học phát
hiện sự thật khác. Đó là, 250.000 năm trước, người Đứng thẳng Homo erectus tuyệt
diệt trên đất liền châu Á. Cốt sọ Ngandong 200.000 năm tuổi là dấu vết cuối
cùng của Người đứng thẳng trên các đảo Đông Nam Á (1). Trong khi đó, những cốt
sọ người hiện đại Homo sapiens xuất hiện rất muộn: tại Hang Niah 39.000 năm và
xưa nhất là bộ xương người Lưu Giang Quảng Tây 68.000 tuổi! Như vậy, trên địa
bàn châu Á, Người đứng thẳng cuối cùng sống cách Người hiện đại đầu tiên
hơn 130 năm, khiến cho ít nhất hơn trăm năm châu Á vắng bóng người!
Thực tế này đã phủ nhận việc Người đứng thẳng Homo erectus chuyển hóa thành người
hiện đại homo sapiens trên đất châu Á. Đó chính là chiếc đinh đầu tiên đóng xuống
quan tài Thuyết Đa vùng của nguồn gốc loài người.
Tuy nhiên, sự việc chưa dừng ở đấy.
Ngày 29 tháng Chín năm 1998, sau nhiều năm làm việc với Dự án Đa dạng di
truyền dân cư Trung Quốc, bằng tài trợ của Quỹ phát triển Khoa học tự nhiên
Trung Quốc, Y.J. Chu Đại học Texas và cộng sự công bố trên tạp chí Kỷ yếu Viện
Hàn lâm Quốc gia Hoa Kỳ (PNAS) thông tin gây chấn động: “Người hiện đại
Homo sapiens xuất hiện đầu tiên ở châu Phi 160-180.000 năm trước và 70.000 năm
trước theo ven biển Ấn Độ Dương tới Việt Nam.” (2) Sang đầu thế kỷ XXI,
Spencer Wells của Hội Địa lý Quốc gia Hoa Kỳ (3) rồi Stephen Oppenheimer của Đại
học Oxford (4) công bố những nghiên cứu không chỉ ủng hộ kết luận của Y.J. Chu
mà còn cụ thể, xác thực hơn, khẳng định nguồn gốc châu Phi của loài người. Cũng
thời gian này, nghiên cứu di truyền học xác nhận, trong bộ gen con người ngày
nay chỉ có từ 1 đến 2% gen của Người đứng thẳng. Điều này chứng tỏ, Người đứng
thẳng chỉ là họ hàng xa mà không phải tổ tiên chúng ta. Hệ quả tất nhiên là:
không có chuyện chuyển hóa từ loài Homo erectus sang Homo sapiens! Những khám
phá trên là những cái đinh cuối cùng đóng xuống quan tài Thuyết Nhiều vùng. Tiếc
rằng do không cập nhật thông tin, tới năm 2005, trong công văn phản đối Tiến sỹ
Marc Oxenham của Đại học Quốc gia Úc cho rằng “nông nghiệp được đưa từ phía Bắc
xuống,” Giáo sư Trần Quốc Vượng vẫn khẳng định: “Việt Nam ủng hộ thuyết Nhiều
vùng.”(5)
Trong khi đó, tiếp cận thông tin về cuộc du hành của di dân
châu Phi tới Việt Nam, năm 2001, Giáo sư Nguyễn Văn Tuấn, Tiến sỹ Nguyễn Đức Hiệp
và Luật sư Cung Đình Thanh công bố những nghiên cứu đầu tiên về đề tài con người
từ châu Phi di cư tới Việt Nam trên tạp chí Tư tưởng ở Australia. Đầu năm 2005,
kết hợp thông tin từ công trình của Y.J. Chu và nhiều tư liệu khác, Hà Văn Thùy
viết và công bố trên BBC tiếng Việt chuyên luận tìm lại cội nguồn tổ tiên
cội nguồn văn hóa. Tiếp đó, cho in Tìm lại cội nguồn văn hóa Việt
(NXB Văn học, 2006), Hành trình tìm lại cội nguồn (NXB Văn học,
2008), Tìm cội nguồn qua di truyền học (Văn học, 2011). Từ chứng
cứ vững chắc của di truyền và khảo cổ học, những cuốn sách cho thấy: 70.000 năm
trước, người Homo sapiens từ châu Phi di cư tới Việt Nam. Sau khi tăng nhân số,
người từ Việt Nam đi ra chiếm lĩnh thế giới, làm nên phần lớn nhân loại. Người
Việt đi lên Hoa lục, làm nên dân cư và văn hoá Trung Quốc. Tiếng Việt là chủ thể
của tiếng nói Trung Hoa. Chữ Việt là chủ thể làm nên chữ viết Trung Hoa… Điều
này khẳng định: lịch sử Việt Nam được bắt đầu từ 70.000 năm trước!
Tiếc rằng Giáo sư Vượng
qua đời hơi sớm nên không được biết tới lịch sử vĩ đại của dòng giống mình.
Nhưng không hiểu tại sao, cộng sự của giáo sư không chỉ cho in những trang sách
quá đát của ông vào năm 2012 mà thậm chí tới năm 2017, Giáo sư Phan Huy Lê còn cả
quyết: “Thời tiền sử của người Việt Nam kéo dài tới 800.000 năm trước!” (6)
Dù là thuyết một vùng hay nhiều vùng thì đó cũng là
của phương Tây. Việc gì phải “kiên định giữ gìn” để đến nỗi “bảo hoàng hơn
vua?!” Một tiểu tiết nhưng không thể không nói vì nó bộc lộ sự thiếu
chuẩn mực tri thức. Trong sách của mình, Giáo sư Vượng gọi Homo erectus là Người
đi thẳng! Nhân học thế giới không hề có thuật ngữ vô nghĩa như vậy! Liệu
có Người đi ngang không? Nhân học gọi Homo erectus là người
đứng thẳng (standing upright man), là người đi bằng hai chân, để phân
biệt với những hominin đi bốn chân. Tiếc rằng sai lầm đó lại được sao chép tràn
lan trong nhiều bộ sách sử, khiến học thuật Việt Nam lạc lõng trước thế giới!
Tôi tự hỏi, vì sao vị giáo sư mà mình kính trọng lại có những
lầm lẫn đáng tiếc như vậy? Phải chăng, ngoài việc thiếu tri thức cơ bản về sinh
học còn nguyên nhân quan trọng là sự chủ quan do bệnh kiêu ngạo cộng sản? Khi
nghe thế giới nói người Homo sapiens xuất hiện 200.000 năm trước ở châu Phi,
đáng lẽ phải tìm mọi cách để kiểm chứng thông tin mới, thì ông lại tự bằng lòng
vì lý do quá ư tư biện: “Tuy nhiên, tư liệu hóa thạch người dường như lại
không ủng hộ cho quan điểm một trung tâm phát sinh người duy nhất này.” Người
có kiến thức cơ bản về di truyền học sẽ không nói như vậy. Bởi lẽ, hồ sơ hóa thạch
là chắp vá và không hoàn hảo. Số đo sọ (metric) chỉ thể hiện những tính trạng bên
ngoài - phenotype. Còn gen phản ánh những yếu tố bên trong, thuộc về bản
thể chủng loại - genotype. Vì vậy thông tin của gen là quyết định. Jared
Diamond tác giả những cuốn sách lừng danh: Loài tinh tinh thứ ba; Súng, thép
và vi trùng… cả quyết: “Những gì thuộc về con người mà không được di truyền
học xác nhận đều không đáng tin.” Do chủ quan, bất cẩn, giáo sư Vượng dễ dàng
và đơn giản bỏ qua khám phá mang tính cách mạng của thế giới, để tự giam mình
trong tri thức đã bị thải loại. Sự bất cẩn của ông thầy đầu đàn dẫn giới sử học
Việt Nam lạc đường. Không chỉ là nền tảng của cuốn sách này, “công trình” của
Giáo sư Vượng còn đặt cơ sở cho cuốn sách 15 tập của Viện Sử học và cả “cuốc sử”
35 tập của Hội Sử học sắp ra đời! Lịch sử là hoạt động xã hội của cộng đồng người
trong quá khứ. Một khi nhận thức sai về chủ thể của lịch sử thì mọi sách lịch sử
viết ra đều vô giá trị.
Với sự thật về người Việt được khám phá như vậy, cái gọi là Thời
Tiền sử trên lãnh thổ Việt Nam do Giáo sư Trần Quốc Vượng dóng dựng đã sụp
đổ. Trong lịch sử của mọi quốc gia, thời Tiền sử là nền tảng. Một khi nền móng sụp
đổ sẽ dẫn tới tàn hủy cả một nền sử học!
Sài Gòn, khai bút năm Canh Tý.
Tài liệu tham khảo:
1.
Đó là thông tin từ thế kỷ XX. Nhưng tài liệu mới
nhất vào tháng 12 năm 2019 cho thấy, tuổi của sọ Ngandong từ 117.000 tới
108.000 năm trước.
“Tuổi của sọ
Ngandong cũng cho thấy mạnh mẽ rằng Homo erectus có thể đã bị tuyệt chủng, ít
nhất là ở Indonesia, rất lâu trước khi loài của chúng ta đến được nơi này. Các
nhà thám hiểm Homo sapiens phiêu lưu nhất có lẽ ở đâu đó quanh Levant hoặc Bán
đảo Ả Rập vào thời điểm đó và đã không đến được các hòn đảo ở Đông Nam Á cho đến
khoảng 73.000 năm trước.”
The last days of Homo erectus
https://arstechnica.com/science/2019/12/the-last-days-of-homo-erectus/
2.
Y.J. Chu et al. Genetic relationship of
populations in China https://www.pnas.org/content/95/20/11763.short
3.
Spencer Wells. The Journey of Man: A Genetic Odyssey
... - Amazon.com
https://www.amazon.com ›
Journey-Man-Genetic-Odyssey
4.
Stephen Oppenheimer. THE PEOPLING OF THE
WORLD - HUMANKIND'S GLOBAL MIGRATION. http://www.bradshawfoundation.com/stephenoppenheimer/index.php
5.
BBC Vietnamese. https://www.bbc.com › story ›
2005/03 › interviewweek112005
6.
Trang Thông tin của Ban Tuyên giáo Trung ương
ngày 22.2 năm 2017 (http://www.tuyengiao.vn/Home/khoahoc/97096/Giao-su-Phan-Huy-Le-Nhan-thuc-ve-lich-su-can-toan-bo-va-toan-dien)
